สระน้ำใกล้ทางเข้าสวนลุมพินีวัน
ในอดีตกาล ครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี ท้าวเวสสวรรณมหาราชที่ทรงอุบัติพระองค์แรกจุติ (ตาย) ท้าวสักกะทรงตั้งท้าวเวสสวรรณองค์ใหม่ ในคราวเปลี่ยนแปลงท้าวเวสสวรรณนี้ ท้าวเวสสวรรณองค์ใหม่ส่งข่าวไปแก่หมู่เทพยดาว่า
“จงจับจองต้นไม้ กอไผ่ พุ่มไม้ และลดาวัลย์เป็นวิมาน ในสถานที่อันพอใจแห่งตน ๆ เถิด”
ครั้งนั้น พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นรุกขเทวดา ณ ป่ารังแห่งหนึ่ง ในหิมวันตประเทศ ทรงประกาศบอกเทพที่เป็นหมู่ญาติว่า
“เมื่อท่านทั้งหลายจะจับจองวิมาน จงอย่าจับจองต้นไม้อันตั้งอยู่บนเนิน แต่จงจับจองวิมานต้นไม้ที่ตั้งล้อมรอบวิมานที่เราจับจองแล้วในป่ารังนี้เถิด”
บรรดาเทวดาเหล่านั้น พวกที่เป็นบัณฑิตก็กระทำตามคำของพระโพธิสัตว์ จับจองวิมานต้นไม้ที่ตั้งล้อมวิมานของพระโพธิสัตว์ ฝ่ายพวกที่มิใช่บัณฑิต ต่างพูดกันว่า
“พวกเราจะต้องการอะไรด้วยวิมานในป่า จงพากันจับจองวิมานที่ประตูบ้าน นิคม และราชธานีในถิ่นมนุษย์กันเถิด”
ด้วยว่าพวกเทวดาที่อาศัยบ้าน เป็นต้น ย่อมประสบลาภและยศอันเลิศ แล้วพากันจับจองวิมานที่ต้นไม้ใหญ่ ๆ อันเกิด ณ ที่อันเป็นเนินในถิ่นมนุษย์
ครั้นอยู่มาวันหนึ่ง เกิดลมฝนใหญ่ แม้ต้นไม้ใหญ่ ๆ ในป่า มีรากมั่นคง มีกิ่งก้านคาคบ หักล้มระเนระนาดทั้งรากทั้งโคนเพราะโต้ลมเกินไป แต่พอถึงป่ารัง ซึ่งตั้งอยู่ชิดติดต่อกัน ถึงลมจะพัดกระหน่ำทุก ๆ ด้านไม่สร่างซา ก็ไม่อาจทำให้ต้นไม้ล้มได้สักต้นเดียว
หมู่เทวดาที่มีวิมานหักต่างก็ไม่มีที่พำนัก พากันจูงมือเด็ก ๆ ไปป่าหิมพานต์ แจ้งเรื่องราวของตนแก่เทวดาผู้อยู่ในป่ารัง เทวดาเหล่านั้นก็พากันบอกเรื่องที่พวกเหล่านั้นพากันกระเซอะกระเซิงมาแก่พระโพธิสัตว์ พระโพธิสัตว์กล่าวว่า
“ขึ้นชื่อว่าผู้ที่ไม่เชื่อถือถ้อยคำของหมู่บัณฑิต แล้วพากันไปสู่สถานที่อันหาปัจจัยมิได้ ย่อมเป็นอย่างนี้ทั้งนั้น”
เมื่อจะแสดงธรรม จึงกล่าวว่า
“หมู่ญาติยิ่งมีมากได้ ยิ่งดี แม้ถึงไม้เกิดในป่า เป็นหมวดหมู่ได้เป็นดี เพราะต้นไม้ที่ตั้งอยู่โดดเดี่ยว แม้จะใหญ่โตเป็นเจ้าป่า ย่อมถูกลมแรงโค่น”
พระโพธิสัตว์บอกกล่าวเหตุนี้ เมื่อสิ้นอายุ ก็ไปตามยถากรรม แม้พระบรมศาสดาก็ตรัสว่า
“มหาบพิตรทั้งหลาย หมู่ญาติควรจะต้องได้ความสามัคคีกันก่อนอย่างนี้ทีเดียว เพราะเหตุนั้น ท่านทั้งหลาย จงสมัครสมานปรองดองกัน อยู่กันด้วยความรักใคร่กลมเกลียวกันเถิด”
ครั้นทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาแล้ว ทรงประชุมชาดกว่า
“ฝูงเทพในครั้งนั้นได้มาเป็น พุทธบริษัท ส่วนเทวดาผู้เป็นบัณฑิต ได้มาเป็นเราตถาคต ฉะนี้แล”
อ้างอิง : รุกขธรรมชาดก พระไตรปิฎก ฉบับมหามกุฏฯ เล่มที่ ๕๖ ข้อที่ ๗๔ หน้า ๑๙๙-๒๐๓