เมืองโกสัมพี
ครั้งนั้น พระเจ้าอุเทนกับพระมเหสีประทับอยู่ในพระราชอุทยานพร้อมด้วยข้าราชบริพาร พระมเหสีของพระเจ้าอุเทนได้สดับข่าวว่า พระคุณเจ้าอานนท์ อาจารย์ของพวกเรา นั่งอยู่ที่โคนไม้แห่งหนึ่งใกล้พระราชอุทยาน จึงกราบทูลพระเจ้าอุเทนว่า
"ขอเดชะ ข่าวว่า พระคุณเจ้าอานนท์ นั่งอยู่ที่โคนไม้แห่งหนึ่งใกล้พระราชอุทยาน พวกหม่อมฉัน ปรารถนาจะไปเยี่ยมพระคุณเจ้าอานนท์ พระเจ้าข้า"
พระเจ้าอุเทนตรัสว่า
"ถ้าเช่นนั้น พวกเธอจงเยี่ยมพระสมณะอานนท์เถิด"
ลำดับนั้น พระมเหสีของพระเจ้าอุเทนได้เข้าไปหาท่านพระอานนท์ แล้วถวายอภิวาท นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง
ท่านพระอานนท์ชี้แจงให้พระมเหสีของพระเจ้าอุเทนเห็นแจ้ง สมาทาน อาจหาญ ร่าเริงด้วยธรรมีกถา
พระมเหสีของพระเจ้าอุเทนอันท่านพระอานนท์ชี้แจงให้เห็นแจ้ง สมาทาน อาจหาญ ร่าเริง ด้วยธรรมีกถาแล้ว ได้ถวายผ้าห่ม ๕๐๐ ผืน แก่ท่านพระอานนท์
ครั้นชื่นชมยินดีภาษิตของท่านพระอานนท์แล้ว ลุกจากอาสนะ ถวายอภิวาท ทำประทักษิณ แล้วเข้าไปเฝ้าพระเจ้าอุเทน
ครั้งนั้น พระเจ้าอุเทนได้ทอดพระเนตรเห็นพระมเหสีเสด็จมาแต่ไกลเทียว ครั้นแล้วได้ตรัสถามว่า
"พวกเธอเยี่ยมพระสมณะอานนท์แล้วหรือ"
พระมเหสีกราบทูลว่า
"พวกหม่อมฉันได้เยี่ยมพระคุณเจ้าอานนท์แล้ว พระเจ้าข้า"
"พวกเธอได้ถวายอะไรแก่พระสมณะอานนท์บ้าง"
"พวกหม่อมฉันได้ถวายผ้าห่ม ๕๐๐ ผืน แก่พระคุณเจ้าอานนท์พระเจ้าข้า"
พระเจ้าอุเทนทรงเพ่งโทษ ติเตียน โพนทะนาว่า
"ไฉนพระสมณะอานนท์จึงรับจีวรมากถึงเพียงนั้น พระสมณะอานนท์จักทำการค้าขายผ้า หรือจักตั้งร้านค้า"
แล้วเสด็จเข้าไปหาท่านพระอานนท์ ทรงปราศรัยกับท่านพระอานนท์ ครั้นผ่านการปราศรัยพอให้ระลึกถึงกันแล้ว ประทับ นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง แล้วตรัสถามว่า
"ท่านพระอานนท์ มเหสีของข้าพเจ้ามาหาหรือ"
"พระมเหสีของพระองค์มาหา มหาบพิตร"
"ก็พระนางได้ถวายอะไรแก่ท่านพระอานนท์บ้าง"
"ได้ถวายผ้าห่มแก่อาตมภาพ ๕๐๐ ผืน มหาบพิตร"
"ก็ท่านพระอานนท์จักทำอะไรกะจีวรมากมายเพียงนั้น"
"อาตมภาพจักแจกให้แก่ภิกษุทั้งหลายที่มีจีวรคร่ำคร่า มหาบพิตร"
"ก็ท่านจักทำอย่างไรกะจีวรที่เก่าคร่ำเหล่านั้นต่อไป"
" อาตมภาพจักทำผ้าเหล่านั้ให้เป็นผ้าดาดเพดาน มหาบพิตร"
"ท่านพระอานนท์ ท่านจักทำอย่างไรกะผ้าดาดเพดานเก่าเหล่านั้น"
"อาตมภาพจักทำผ้าเหล่านั้นให้เป็นผ้าปูฟูก"
"ท่านพระอานนท์ ท่านจักทำอย่างไรกะผ้าปูฟูกที่เก่าเหล่านั้น"
"อาตมภาพจักทำผ้าเหล่านั้นให้เป็นผ้าปูพื้น มหาบพิตร"
"ท่านพระอานนท์ ท่านจักทำอย่างไรกะผ้าปูพื้นที่เก่าเหล่านั้น"
"อาตมภาพจักทำผ้าเหล่านั้นให้เป็นผ้าเช็ดเท้า มหาบพิตร"
"ท่านพระอานนท์ ท่านจักทำอย่างไรกะผ้าเช็ดเท้าที่เก่าเหล่านั้น"
"อาตมภาพจักทำผ้าเหล่านั้นให้เป็นผ้าเช็ดธุลี มหาบพิตร"
"ท่านพระอานนท์ ท่านจักทำอย่างไรกะผ้าเช็ดธุลีที่เก่าเหล่านั้น"
"อาตมภาพจักโขลกผ้าเหล่านั้น ขยำกับโคลนแล้วฉาบทาฝา มหาบพิตร"
ครั้งนั้น พระเจ้าอุเทนทรงพระดำริว่า
"พระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตรทั้งหลายนำผ้าไปแยบคายดี ไม่เก็บผ้าเข้าเรือนคลัง"
แล้วถวายผ้าจำนวน ๕๐๐ ผืน แม้อื่นอีกแก่ท่านพระอานนท์ ก็ในคราวนี้บริขาร คือ จีวรบังเกิดแก่ท่านพระอานนท์เป็นครั้งแรก คือ ผ้า ๑๐๐๐ ผืน เกิดขึ้นแล้ว
อ้างอิง : พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๗ ข้อที่ ๖๒๕-๖๒๖ หน้า ๒๕๕-๒๕๖